برات چیست | تفاوت برات با چک و سفته

اگر نمی دانید برات چیست و یا از تفاوت برات با چک و سفته اطلاعی ندارید این مقاله را تا انتها بخوانید. برای پرسش سوالات خود نیز می توانید از بخش نظرات در انتهای همین صفحه استفاده کنید.

اگر درگیر مسائل حقوقی و قضایی بانکی هستید حتما از مشاوره تلفنی رایگان بهترین وکیل بانکی در تهران استفاده کنید. همیشه مشورت با یک فرد آگاه قبل از هر کاری، کارساز خواهد بود.

برات چیست

اگر بخواهیم به زبانی ساده برات را توضیح دهیم، میتوانیم بگوییم که برات از جمله سندهای تجاری می باشد که طی آن فرد دستور می‌دهد مبلغ معینی را در یک زمان مشخص، فردی دیگر به فرد ثالث پرداخت کند‌.

به عبارتی دیگر: برات یک عمل حقوقی در عرصه­ فعالیت ‌­های تجاری است که بر اثر آن شخص A که به شخص B بدهکار است و از طرفی دیگر از شخص C طلبکار است، از شخص B تقاضا دارد که وجه طلب خود را در تاریخ معین از شخص C به نفع خود دریافت کند.

طبق تعریف بالا،

به شخص A برات ‌دهنده یا برات‌کش می گویند.

به شخص B دارنده‌‌ برات گفته می شود.

و شخص C  برات ‌گیر نامیده خواهد شد.

بطور خلاصه عمل حقوقی برات یعنی شما به یک فردی یک مقدار پول مشخصی را داده و از او می‌خواهد که آن مقدار پول را به شخص سوم که طلبکار شماست پرداخت کند.

خوب است بدانید، فردی که برات را امضا می‌کند مسئولیت تضامنی دارد. یعنی ضامن رسیدن دارنده برات به حق خود می شود.

برات ازجمله سندهای مهم تجاری محسوب می‌شود و از آنجا که نحوه و زمان پرداخت در آن معین شده، در بسیاری از معامله های بین المللی و خارجی و داخلی از مهمترین روشهای پرداخت به حساب می آید.

پیشنهاد مطالعه: ضمانت نامه بانکی یکی دیگر از ابزار تسهیل در معاملات تجاری است. برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله ضمانت نامه بانکی چیست را مطالعه کنید.

تاریخچه برات در ایران

تاریخچه برات به تاسیس نخستین بانک بر می گردد. اولین گام در جهت قوانین مربوط به برات در زمان کنفرانس لاهه برداشته شد. در سال ۱۳۲۹ یک اصلاحیه با ۷ ماده تهیه و تصویب شد. طی آن اصلاحیه قانون تجارت نسخ شد و قانون تجارت طی هماهنگی قابل ملاحظه‌ای با قانون تجارت فرانسه بر اساس ضوابط مربوط به برات پرداخت گردید.

انوع برات

معمولاً سه نوع برات وجود دارد

برات مدت دار

برات مدت دار براتی است که هنگام قبول شدن آن توسط بانک تا سر رسید پرداخت آن یک فاصله زمانی معینی وجود دارد.

برات اسنادی

برات اسنادی براتی است که بعد از قبولی آن توسط بانک باید وجه آن تامین شده و به فرد فروشنده پرداخت شود.

برات دیدار

برات دیداری به طور معمول براتی است که فروشنده در فرم دستور وصول خود از بانک می‌خواهد که برات را در مقابل پرداخت وجه به خریدار دهد.

پیشنهاد مطالعه: یکی دیگر از اسناد بانکی و تجاری برای تسهیل تجارت، سند رهنی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد مقاله سند رهنی چیست را مطالعه کنید.

قانون و شرایط صدور برات

مطابق ماده­ 223 قانون تجارت ذکر، قانون­گذار، آن­چه را که در هنگام صدور، باید در ورقه­ برات قید شود به شرح ذیل ذکر کرده است.

فراموش نکنید که به موجب ماده­ 226 قانون تجارت اگر برات صادر شده متضمن یکی از بندهای 2 الی 8 ماده 223 قانون تجارت دیگر امتیازات یک سند تجاری را نداشته و یک سند غر تجاری است. بنابراین توجه به موارد زیر بسیار مهم است.

• اهلیت صادر کنند برات
• رضایت صادرکننده برات
• دلیل صدور برات
• کلمه برات حتما باید روی برگه قید شود.
• تاریخ نوشتن ورقه­ برات برای معین شود.
• اسم برات‌گیر یا به عبارتی شخص که باید مبلغ برات را بپردازد ذکر گردد.
• اسم دارنده­ برات یا به عبارتی، شخصی که وجه برات باید به وی پرداخت شود ذکر شود.
• مبلغ برات می بایست به حروف و عدد بدون اختلاف در برات نوشته شود.
• تاریخ پرداخت مبلغ برات معین گردد.
• محل پرداخت وجه برات مشخص باشد
• در ورقه برات مشخص شود ­‌که ورقه حاضر، نسخه­ چندم برات است.

شرایط صوری و ماهوی برات

از موارد فوق، سه مورد اول جزو وارد ماهویی یا به عبارتی محتوایی برات هستند.

اهلیت صادر کننده برات یعنی فرذ برات کش، از توانایی قانونی برای دارا شدن یا اجرای این عمل قانونی برخوردار باشد. یعنی عاقل، بالغ و دارای تمتع مالی باشد.

رضایت صادرکننده این سند قانونی هم همانند سایر معاملات و اسناد یکی از شرایط ماهوی صدور برات است.

از طرفی دیگر دلیل صدور برات اخرین و یکی دیگر از شرایط محتوایی صدور برات می باشد.

موارد آخری که در بالا ذکر شده نیز جز موارد صوری و یا به عبارتی شکلی صدور برات هستند.

پیشنهاد مطالعه: قرارداد مضاربه یکی از راه های دریافت تسهبلات از بانک است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد مقاله قراداد مضاربه چیست را مطالعه کنید.

قوانین برات

مطابق آنچه گفته شد، برات دارای شرایط و قوانین خاصی می باشد. تاریخ تحریر و همینطور نام فردی که برات را صادر کرده و تعیین مقدار مبلغ برات از جمله مهمترین این شرایط و قوانین می باشند.

همچنین تاریخ تحریر و مبلغ برات باید به طور کامل نوشته شود. بصورتی که مبلغ با حروف و رقم هر دو باهم نوشته شده باشند و بین آنها اختلاف نباشد.

طبق ماده ۲۲۷ قانون تجارت، برات ممکن است به حساب فرد دیگری صادر گردد.

کاربرد برات

طبق آنچه گفته شد، برات وسیله ای برای پرداخت بدهی در زمان آینده است.

یعنی بدهکار در مقابل طلبکار، تعهد می­‌کند که در زمان معینی، مبلغ مندرج در برات را شخص ثالث، به طلبکار یا هر کس دیگری که دارنده برات باشد بپردازد.

برات استفاده های متفاوتی دارد و در تمامی فرض های بالا می تواند استفاده شود.

وعده برات به این معنا است که تاریخی که در برات مشخص میشود و در همان تاریخ و مبلغ برات باید پرداخت گردد که معمولاً تاریخ پرداخت مبلغ برات در یک تاریخ معینی تعیین خواهد شد.

مزایای برات

برات مزایای زیادی دارد. به عنوان مثال خیلی از مردم جهان ترجیح می‌دهند که از طریق برات پرداخت های خود را انجام دهند به این دلیل که برات یک سند تجاری است و مورد حمایت قانون قرار می گیرد و مزایا و امتیازات بسیار زیادی را دارا است.

یکی از مزایای برات این است که کسی که برات را امضا می‌کند مسئولیت تضامنی دارد. یعنی ضامن رسیدن دارنده برات به حق خود می شود.

برات نحوه پرداخت را برای هر دو طرف معامله مشخص میکند و به همین دلیل بخشش عمده‌ای از مبادلات خارجی از این راه صورت می‌گیرد.

با ارائه دادن برات به بانک به عنوان وثیقه شما می توانید به راحتی وام دریافت کنید.

تفاوت برات با چک و سفته

یکی از بارزترین تفاوت برات با چک و سفته این است که برات از جمله اسنادی است که بازرگانان با آن معامله می کنند.

در اسناد تجاری خاص که چک سفته و برات هستند امکان اینکه شما آنها را به شخص دیگری منتقل کنید و مقدار بدهی و طلب خود را در آن ذکر کنید وجود دارد.

اما برات یک وسیله پرداخت در آینده می باشد. به طوری که فرد بدهکار با صادر کردن برات این تعهد را به طلبکار می‌دهد که در یک زمان معین مبلغ مشخصی را شخص ثالث به دارنده براتی بپردازد اما چک یک وسیله پرداخت حال است.

سفته یک سند تجاری است که توسط آن فرد صادر کننده تعهد می‌کند تا یک مبلغ مشخص را در بازه زمانی معینی به‌صورت عند المطالبه در وجه گیرنده سفته پرداخت کند.

پیشنهاد مطالعه: قرارداد مشارکت مدنی بانک راهی برای دریافت وام و تسهیلات بانکی درازمدت است. برای کسب اطلاعات مفید در این مورد مقاله قراداد مشارکت مدنی بانک چیست را مطالعه کنید.

تفاوت برات با سفته

مطابق آنچه که قبل تر ذکر شد، در صدرو و دریافت برات معمولا سه نفر شرکت دارند (برات کش، دارنده برات و برات گیر) این در حالی است که در هنگام صدور سفته فقط دو نفر شرکت دارند (متعهد و متعهد له).

شرط قبولی در سفته وجود ندارد، زیرا حواله بر عهده شخص ثالث، که احتیاج به قبولی وی باشد.

در برات مکان و چگونگی پرداخت وجه از شرایط اصلی صدور برات است. اما در سفته که شخص خود بدهکار آن را امضا می­‌کند وجود محل اهمیتی ندارد و صرفا مبلغ سفته میبایست در موعد مقرر پرداخت شود.

در برات قید اسم طلبکارالزامی است. زیرا از شرایط اساسی برات این است که اسم شخصی که برات در وجه یا حواله کرد او پرداخت می­‌شود ذکر شود. اما در سفته می‌­توان به نام حامل، بدون ذکر اسم شخص معینی سفته را صادر کرد.

صدور برات یک عمل ذاتاً تجاری است اما صدور سفته در صورتی یک عمل تجاری به شمار می‌­آید که طرفین معامله، تاجر یا صراف یا بانکدار باشند.

پیشنهاد مطالعه: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سفته، حتما مقاله سفته چیست را مطالعه کنید.

تفاوت برات با چک

طبق اهداف اولیه به جود آمدن چک، چک ابزار یا سندی تجاری برای پرداخت در زمان حال است. حال آنکه برات سندی تجاری برای پرداخت بدهی در آینده است.

البته برخلاف اهداف اولیه بوجود آمدن چک، امروزه چک نیز به ابزاری برای پرداخت بدهی در آینده تبدیل شده است.

برخلاف سفته و برات، چک سندی لازم الاجرا می باشد.

سفته و برات حقوقی هستند اما چک کیفری نیز می باشد. مقدار مبلغ مشخص شده برای تمبر چک ثابت باشد اما میزان مبلغ تمبر سفته و برات ثابت نیست.

پیشنهاد ویژه: اگر در گیر مسائل کیفری چک و سفته شدید، حتما از مشاوره تلفنی رایگان وکیل کیفری متخصص در تهران استفاده کنید.

از جمله خصوصیات مشترک بین برات چک و سفته می تواند این باشد که هر سه سند جزو دسته ای از اسناد تجاری مدت دار هستند و معرف طلبکار به حساب می آیند.

سند های همراه با برات

هنگامی که برات توسط بانک به برات گیرنده ارائه شد و مورد قبول واقع شد به امضاء وی می رسد و به صورت یک سند تجاری معتبر در می آید. معمولا اسناد دیگری که همراه با برات هستند عبارتند از گواهی بیمه و حساب جاری.